ဘီစီ (၅၆၈) ရကၡပူရ တတိယ ဓညဝတီ ေခတ္တြင္ ဘုရင္ စႏၵသူရိယ သြန္းလုပ္ေတာ္မူခဲ့သည့္*** မဟာက်န္ ဗုဒၵၥရုပ္ပြားေတာ္***

ရခုိင္ျပည္နယ္-ေမာင္ေတာ ၿမဳိ႔နယ္
မဟာဂႏၳဝါစက -ပ႑ိတ ဘဒၵႏၱ ေကတု ၿမဳိ႔မ ေက်ာင္းတုိက္ ၌
ကိန္းဝပ္ေတာ္ မူလ်က္ရွိေသာ - ဘီစီ (၅၆၈) ရကၡပူရ တတိယ ဓညဝတီ ေခတ္တြင္
ဘုရင္ စႏၵသူရိယ သြန္းလုပ္ေတာ္မူခဲ့သည့္*** မဟာက်န္ ဗုဒၵၥရုပ္ပြားေတာ္***
-----------------------------------------------------------------

((နေမာတႆ ဘဂဝေတာ အရဟေတာ သမၼာ သဗၼဳဒၥၵႆ ))
မဟာက်န္ ဗုဒၥၥၵဆင္းတုေတာ္ သမုိင္းႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ျဖစ္စဥ္ ျဖစ္ရပ္ေတြ ေပၚေပါက္လာ ပုံ ေတြကုိ ေျပာျပတဲ့အခါ မဟာမုနိ ရုပ္ပြားေတာ္ျမတ္ႀကီး ရဲ႔ အထုတၳဳပၼတၱိ ကုိလည္း ကုိးကားေဖၚ ျပရမွာအမွန္ပါ..။
မဟာမုနိ ရုပ္ပြားေတာ္ ကုိ ပူေဇာ္သြန္းလုပ္တာကေတာ့ စႏၵာသူရိယ ဘုရာင္မင္းျမတ္ျဖစ္ပါတယ္။ ခမည္းေတာ္ သီရိရာဇာမင္း နတ္ရြာစံေတာ္မူၿပီးတဲ့ ေနာက္မွာ ဘုိးေတာ္ အဥၥနမင္းႀကီး ၿဖုိခြင္းတဲ့ မဟာသကၠရာဇ္ (၉၇)ခု သက္ေတာ္ (၂၅) ႏွစ္အရြယ္ တြင္ ဓညဝတီ ျပည္ရဲ႔ ထီးေမြ နန္းေမြကုိ မိဘုရားႀကီး စႏၵီမာလာ နဲ႔ အတူ ဆက္ခံ စုိးစံေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။
ဒီလုိ နဲ႔ နန္းစံသက္တမ္း ၂၆ႏွစ္၊ မဟာသကၠရာဇ္ ၁၂၃ ခုသုိ႔ေရာက္ တဲ့အခါ အိႏၵိယ မဇၥ်ိမ ေဒသမွာ သုံးလူ ထြဋ္ထား၊ ဘုရားရွင္ ပြင့္ထြန္းေပၚေပါက္ေတာ္ မူ ေၾကာင္း ၊ေဝေနယ်မ်ားစြာတုိ႔ကုိလည္း တရားေရေအး တုိက္ေကၽြးေတာ္ မူ လ်က္ရွိေၾကာင္း တဆင့္စကားၾကားသိရတဲ့ အခါ မွာ ဘုရာင္မင္းျမတ္ ဟာ ရႊင္လန္း အား ရ လ်က္ ၿပဳံးေပ်ာ္ ၾကည္ႏူးေနခဲ့ပါတယ္။
သက္ေတာ္ ၅၁-ႏွစ္ေရာက္ တဲ့အခါ မွာ စႏၵာသူရိယ ဘုရင္မင္းျမတ္ သည္ ျမတ္စြာ ဘုရားရွင္ကုိ ၾကည္ညုိ ဖူးေမွွ်ာ္လုိတဲ့ အာသာဆႏၵအလြန္ ျပင္ျပ ထက္သန္ၿပီး အမတ္ပညာရွိ တခ်ဳိ႔ ရဲ႔ အႀကံေပး ေလွ်ာက္ထားခ်က္အရ ဘုရားရွင္ ထံ အာရုံတမ္း လွ်က္ ရုိေသစြာ ေလွ်ာက္ထားပင့္ဖိတ္လုိက္ပါတယ္..
အဲဒီအခ်ိန္မွာ ဘုရားရွင္ သည္ ဝါေတာ္ ႏွစ္ဆယ္ေျမာက္ ရာဇၿဂဳိဟ္ ျပည္ ေဝဠဳဝန္ ေက်ာင္းေတာ္ မွာ သီတင္းသုံး စံပယ္ ေတာ္ မူခ်ိန္ျဖစ္ခဲ့ ပါတယ္..။ ကရုဏာႀကီးမားေတာ္မူ တဲ ဘုရားရွင္ဟာ ေနာက္လုိက္သံဃာ ေတာ္ ၅၀၀ နဲ႔ အတူ ေသာလာဂီရိ ေက်ာက္ေတာ္ေတာင္ မွတဆင့္ ဓည ဝတီ ကုိ ၾကြခ်ီခဲ့ပါတယ္။ စႏၵာသူရိယ ဘုရင္မင္းျမတ္ဟာ ဘုရားရွင္အားမ်က္ဝါးထင္ထင္ ကုိယ္ေတြ႔ ဖူးျမင္ရတဲ့အခါ မွာ ေရွးကထက္ၾကည္ညဳိ သဒၥၥါ ပုိကဲလာၿပီး မခြဲလုိ မခြာ ရက္ႏုိင္ ရာက မတတ္သာ တဲ့ အဆုံးမွာ အသြင္တူ တဲ့ ဗုဒၥၥၵ ရုပ္ပြားေတာ္ တစ္ဆူ သြန္းလုပ္ ကုိးကြယ္ ပါရေစေၾကာင္း ေလွ်ာက္ထားေတာင္းပန္ ခဲ့ပါတယ္..။
ဘုရားရွင္ ရဲ႔ ခြင့္ျပဳခ်က္ နဲ႔ ဘီစီ ၅၆၀၊ မဟာသကၠရာဇ္ ၁၂၃ ခု၊ ကဆုန္လျပည့္ဗုဒၥၥၵဟူးေန႔ ၊ ညေနအခ်ိန္မွ စတင္ၿပီး မ်က္ေမွာက္ေတာ္မွတင္ ပဥၥေလာဟာ ငါးပါးေသာ ရတနာ တုိ႔ျဖင့္ မဟာ ျမတ္မုနိ ဗုဒၥၥၵ ရုပ္ပြားေတာ္ကုိ သြန္းလုပ္ေတာ္မူပါတယ္..။ေနာက္တေန႔ ျဖစ္တဲ့ ၾကာသပေတး ေန႔ မွာ ေခ်ာေမာစြာ ၿပီးစီးေအာင္ျမင္ခဲ့ပါတယ္။
မဟာမုနိ ရုပ္ပြားေတာ္ျမတ္ႀကီး ကုိသြန္းလုပ္ပူေဇာ္ၿပီး ၾကြင္းက်န္ ေနတဲ့ရတနာ ေတြ နဲ႔ အမ်ားကုိးကြယ္ ရန္ သြန္း လုပ္ပူေဇာ္တဲ့ အခါ မွာ ေနာက္ထပ္ ညီေတာ္ ဘုရား -၉ ဆူ နဲ႔ မဟာက်ီဘုရား ၂၈ ဆူရရွိတယ္ လုိ႔ ရာဇဝင္ေဟာင္း ေတြကဆုိပါတယ္။ အဲဒီ ညီေတာ္ ဘုရား ၉ ဆူ ကုိ မဟာက်န္ ဘုရား လုိ႔ ေခၚဆုိၾကတာျဖစ္ပါတယ္..။
ဓညဝတီ ရခုိင္ျပည္ႀကီးမွာ ထင္ရွားေက်ာ္ၾကား တန္ုခုိးႀကီးေတာ္ မူ တဲ့ ဗုဒၥၥဆင္းတုေတာ္ ေလးမ်ဳိး ေလးစားရွိလာခဲ့ တယ္ ဆုိတာ သမိုင္းေထာက္အထားေတြရွိခဲ့ပါတယ္..။
၁။ မဟာမုနိ
၂။ မဟာက်န္
၃။ မဟာက်ီ
၄။ မဟာက်ိန္ ဆုိၿပီး အမည္ရပါတယ္။
၁။ ဘုရားရဲ႔ ရင္ေငြ႔ေတာ္ နဲ႔ သြန္းလုပ္ပူေဇာ္ေတာ္မူေသာ မဟာမုနိ ဘုရား။
၂။ မဟာမုနိ ရုပ္ပြားေတာ္ျမတ္ႀကီး ကုိသြန္းလုပ္ပူေဇာ္ၿပီး ၾကြင္းက်န္ ေနတဲ့ရတနာ ေတြ နဲ႔ ဆက္လက္သြန္းလုပ္ေသာ သမုိင္းရာဇဝင္ အသုံးအႏႈန္းအရ ညီေတာ္ဘုရား (ဝါ) အရပ္သုံးအေခၚ အေဝၚ အားျဖင့္ မဟာက်န္ဘုရား။
၃။ မဟာက်န္ ဆင္းတုေတာ္မ်ားကုိ သြန္းလုပ္ၿပီး တဲ့ေနာက္ ရွိစုမဲ့စု အစအန မက်န္ ၊ တစ္ဖန္ ဆက္လက္၍ အၿပီးသတ္ သြန္းလုပ္ ထားေသာ မဟာက်ီဘုရား။
၄။ ေရွးရခုိင္ ဘုရင္ မင္းမ်ားလက္ထက္ ရာဇဘိေသက မဂၤလာပြဲေတာ္ မ်ားတြင္ ဦးထိပ္ရြက္ ပန္ဆင္၍ က်မ္းသစၥာက်ိန္ဆုိရန္ ေခတ္ကာလ အေလွ်ာက္ အထူးစီမံ သြန္းလုပ္ထားေသာ မဟာက်ိန္ဘုရား ဟူ၍ ပင္ေလးမ်ဳိးေလးစား ရွိပါတယ္..။
ရခုိင္ျပည္နယ္-ေမာင္ေတာ ၿမဳိ႔နယ္၊ မဟာဂႏၳဝါစက -ပ႑ိတ ဘဒၵႏၱ ေကတု ၿမဳိ႔မ ေက်ာင္းတုိက္ ၌ ကိန္းဝပ္ေတာ္ မူလ်က္ရွိေသာ မဟာက်န္ ဘုရား ရဲ႔ အရြယ္ ပမာဏ ဟာ အျမင့္ဥာဏ္ေတာ္ (၁၀) လက္မ၊၃ မတ္ ျဖစ္ၿပီး ၊အနံအားျဖင့္ (၉) လက္မ၊ ပကတိ မူလအေလးခ်ိန္ (၂) ပိႆာ (၄၀) က်ပ္သား၊ ႏွင့္ မကုိဋ္တန္ဆာ (၁၅) က်ပ္သား၊ စုစုေပါင္းအေလးခ်ိန္ (၂) ပိႆာ (၅၅) က်ပ္သား ရွိပါတယ္..။
အခ်ိန္ကာ လ အားျဖင့္ တြက္ခ်င့္ၾကည့္ရင္ ျမန္မာ သကၠရာဇ္ ၁၃၄၇ မွာ ႏွစ္ေပါင္း (၂၅၈၁)ႏွစ္ရွိၿပီ ျဖစ္ပါတယ္..။
ေရွးေဟာင္းရုပ္ပြားေတာ္ ကုိ အခုလုိ ဝါဆုိလျပည့္မွာ ဖူးေမွ်ာ္ရတာကေတာ့ အလြန္ၾကည္ႏူးပီတိျဖစ္ရပါတယ္..။ အခုေခတ္လက္ရာေတြ နဲပမ တူပါ။ ဆံက်စ္ေတာ္ အသြင္ျခားနားပါတယ္။ မ်က္လုံးေတာ္ အစုံသည္ လည္း ပကတိ မံသစကၡဳ လုိ အသက္ဝင္ၾကည္လင္ ျပတ္သား လွပါတယ္။ ျပဳံရႊင္ေနတဲ့ မ်က္ႏွာေတာ္လည္း ရွိပါတယ္..။ သားျမတ္ေတာ္ ခ်က္ေတာ္လည္းပါဝင္ပါတယ္။
 ေျခေတာ္အစုံအေနအထားလည္း ကြာျခားပါတယ္။ သတၱဳ အေရာင္အဆင္းလည္းေကာင္း မြန္ လွပါတယ္။
ထူးျခားခ်က္ကေတာ့ သမာဓိ အရွိန္အဝါအားေကာင္း တဲ့ တရားသမားေတြ က မဟာက်န္ ဘုရား ရွိေနေၾကာင္း အလုိလုိ သိၾကပါသတဲ့။ ဒီလုိ စြမ္းပကား ေၾကာင့္ထင္ပါရဲ႔ တဘက္ ႏုိင္ငံကေန ျပန္လည္ ပူေဇာ္ထားတာ ပါ..။ ေရွးေခတ္လက္ရာ ဆုိေတာ့ မသမာသူေတြ ရန္ က ကာကြယ္ေအာင္ စတီးတံခါး ျဖင့္ ေသာခတ္ ထိန္းထားတာကုိ ဧည့္သည္မုိ႔ ဖြင့္ေပးတာ ပါ..။
ဘာသာေရး ၾကည္ညဳိ ကုိင္းရႈိင္း တဲ့ ရခုိင္တုိ႔ ရဲ႔ သမုိင္းေၾကာင္းကုိေလးစားရသလုိ ထူးျမတ္ တဲ့ အသြင္ နဲ႔ ဘုရားရွင္ကုိ ေန႔ထူးေန႔ျမတ္- ရခုိင္ အေခၚ (ဝါဦးလျပည့္ေန႔) မွာ ပူေဇာ္ ရျခင္း အတြက္ ေက်းဇူးတင္ရပါတယ္ ဓညဝတီ..။
ေမတၱာျဖင့္
သစၥာအလင္း
ေခတၱ-ေမယုေတာင္ေျခ
ဦးဥာဏ (ပိႏၷဲေက်ာင္း) ျပဳစုေသာ သမုိင္းမွတ္တမ္း ကုိ ကုိးကားေရးသားပါတယ္..။